Program terapeutyczno rehabilitacyjny dla dzieci i młodzieży w spektrum autyzmu

Może to autyzm?

Kiedy rozwój dziecka budzi niepokój rodziców zwłaszcza w zakresie mowy i komunikacji, rozwoju ruchowego oraz/lub w sferze emocjonalno - społecznej, możemy podejrzewać występowanie autyzmu czyli tzw. całościowych zaburzeń rozwoju (CZR). Zaburzeniu ulegają podstawowe funkcje psychiczne, jak uwaga, percepcja, motoryka, które upośledzają codzienne funkcjonowanie i kontakt z innymi ludźmi. Wczesna diagnostyka całościowych zaburzeń rozwoju pozwala dostosować warunki życia i rozwoju dziecka do jego potrzeb, ukierunkować terapię i dać wiedzę rodzicom, jak wspierać dziecko w przezwyciężaniu trudności i stymulacji rozwoju sfer deficytowych. Do CZR zalicza się obecnie takie jednostki chorobowe jak: autyzm wczesnodziecięcy, autyzm atypowy, zespół Aspergera i in.

Jakie zachowania dziecka powinny zaniepokoić rodziców?

• powtarzanie określonych niefunkcjonalnych ruchów ciała (stereotypie),
• niechęć i opór wobec zmian ( trudności adaptacyjne),
• problemy z nawiązaniem kontaktu i utrzymaniem relacji z innymi ludźmi,
• nietypowe używanie przedmiotów i zabawek
• tendencja do powtarzających się i schematycznych zabaw,
• trudności w rozumieniu znaczenia słów i kontekstu wypowiedzi,
• zaburzenia komunikacji werbalnej i niewerbalnej,
• trudności w rozwoju mowy,
• brak umiejętności naśladowania,
• niechęć do kontaktu fizycznego,
• dziwaczne reakcje na bodźce słuchowe, smakowe i/lub wzrokowe

Rodzaje całościowych zaburzeń rozwoju – krótka charakterystyka

Autyzm wczesnodziecięcy

Autyzm rozwija się do trzeciego roku życia, częściej u chłopców niż dziewczynek. Podstawowe objawy autyzmu to:

• zaburzenia rozwoju mowy: całkowity brak mowy lub opóźniona mowa, czasem normalny rozwój mowy, a potem zanik nabytych wcześniej umiejętności mówienia,
• niezdolność do tworzenia i czerpania satysfakcji z interakcji społecznych, preferowanie samotności, silna potrzeba niezmienności otoczenia, unikanie kontaktu wzrokowego, niechęć do bliskości i przytulania się, wąskie zainteresowania,
• zaburzenia komunikacji werbalnej jak i niewerbalnej (nierozróżnianie zaimków, np. ja od ty, powtarzanie zasłyszanych słów, całych zdań często niezgodnie z kontekstem wypowiedzi - echolalia, trudności w utrzymywaniu kontaktu wzrokowego i inne), dosłowne odczytywanie komunikatów, nierozumienie aluzji, metafor, ironii, żartów,
• powtarzanie rytualnych, stereotypowych ruchów, kompulsywne układanie przedmiotów,
• nadwrażliwość na bodźce w otoczeniu,
• niezdolność do odczytywania emocji innych,
• łatwość mechanicznego zapamiętywania,
• brak reakcji na własne imię,
• niezdolność do naśladowania innych, problemy z komunikacją niewerbalną, brak uśmiechu, bawienie się zabawkami w sposób niezgodny z ich przeznaczeniem, agresję i autoagresję itp.

Uwaga - nie wszystkie dzieci autystyczne przejawiają wszystkie wyżej wymienione cechy. Każdy autysta jest inny i poszczególne nasilenie objawów też może być inne. Kiedy dziecko nie przejawia wszystkich objawów spełniających kryteria do postawienia diagnozy autyzmu albo kiedy choroba ujawnia się później (po trzecim roku życia), a obserwuje się specyficzne trudności w podstawowych sferach funkcjonowania - wówczas mówi się o autyźmie atypowym