Kompleksowa diagnostyka całościowych zaburzeń rozwoju

Może to autyzm?

Kiedy rozwój dziecka budzi niepokój rodziców zwłaszcza w zakresie mowy i komunikacji, rozwoju ruchowego oraz/lub w sferze emocjonalno - społecznej, możemy podejrzewać występowanie autyzmu czyli tzw. całościowych zaburzeń rozwoju (CZR). Zaburzeniu ulegają podstawowe funkcje psychiczne, jak uwaga, percepcja, motoryka, które upośledzają codzienne funkcjonowanie i kontakt z innymi ludźmi. Wczesna diagnostyka całościowych zaburzeń rozwoju pozwala dostosować warunki życia i rozwoju dziecka do jego potrzeb, ukierunkować terapię i dać wiedzę rodzicom, jak wspierać dziecko w przezwyciężaniu trudności i stymulacji rozwoju sfer deficytowych. Do CZR zalicza się obecnie takie jednostki chorobowe jak: autyzm wczesnodziecięcy, autyzm atypowy, zespół Aspergera i in.

Jakie zachowania dziecka powinny zaniepokoić rodziców?

1. powtarzanie określonych niefunkcjonalnych ruchów ciała (stereotypie),
2. niechęć i opór wobec zmian ( trudności adaptacyjne),
3. problemy z nawiązaniem kontaktu i utrzymaniem relacji z innymi ludźmi,
4. nietypowe używanie przedmiotów i zabawek
5. tendencja do powtarzających się i schematycznych zabaw,
6. trudności w rozumieniu znaczenia słów i kontekstu wypowiedzi,
7. zaburzenia komunikacji werbalnej i niewerbalnej,
8. trudności w rozwoju mowy,
9. brak umiejętności naśladowania,
10. niechęć do kontaktu fizycznego,
11. dziwaczne reakcje na bodźce słuchowe, smakowe i/lub wzrokowe

Rodzaje całościowych zaburzeń rozwoju – krótka charakterystyka

Autyzm wczesnodziecięcy

Autyzm rozwija się do trzeciego roku życia, częściej u chłopców niż dziewczynek. Podstawowe objawy autyzmu to:

1. zaburzenia rozwoju mowy: całkowity brak mowy lub opóźniona mowa, czasem normalny rozwój mowy, a potem zanik nabytych wcześniej umiejętności mówienia,
2. niezdolność do tworzenia i czerpania satysfakcji z interakcji społecznych, preferowanie samotności, silna potrzeba niezmienności otoczenia, unikanie kontaktu wzrokowego, niechęć do bliskości i przytulania się, wąskie zainteresowania,
3. zaburzenia komunikacji werbalnej jak i niewerbalnej (nierozróżnianie zaimków, np. ja od ty, powtarzanie zasłyszanych słów, całych zdań często niezgodnie z kontekstem wypowiedzi - echolalia, trudności w utrzymywaniu kontaktu wzrokowego i inne), dosłowne odczytywanie komunikatów, nierozumienie aluzji, metafor, ironii, żartów,
4. powtarzanie rytualnych, stereotypowych ruchów, kompulsywne układanie przedmiotów,
5. nadwrażliwość na bodźce w otoczeniu,
6. niezdolność do odczytywania emocji innych,
7. łatwość mechanicznego zapamiętywania,
8. brak reakcji na własne imię,
9. niezdolność do naśladowania innych, problemy z komunikacją niewerbalną, brak uśmiechu, bawienie się zabawkami w sposób niezgodny z ich przeznaczeniem, agresję i autoagresję itp.

Uwaga - nie wszystkie dzieci autystyczne przejawiają wszystkie wyżej wymienione cechy. Każdy autysta jest inny i poszczególne nasilenie objawów też może być inne. Kiedy dziecko nie przejawia wszystkich objawów spełniających kryteria do postawienia diagnozy autyzmu albo kiedy choroba ujawnia się później (po trzecim roku życia), a obserwuje się specyficzne trudności w podstawowych sferach funkcjonowania - wówczas mówi się o autyźmie atypowym

Zespół Aspergera

To zaburzenie ujawniające objawy podobne, jak w przypadku autyzmu wczesnodziecięcego, ale rozwój mowy i rozwój intelektualny są znacznie mniej upośledzone niż w przypadku „zwykłego” autyzmu. Główne symptomy zespołu Aspergera, to:

1. upośledzenie umiejętności społecznych,
2. problemy ze współpracą z innymi ludźmi,
3. problemy z rozumieniem języka niedosłownego,
4. zawężone zainteresowania (izolowana dziedzina wiedzy),
5. przywiązanie do rutyny,
6. problemy z mimiką i niewerbalnym okazywaniem uczuć, unikanie kontaktu wzrokowego i bliskości fizycznej, dziwaczne zachowania,

Zespół Aspergera najczęściej diagnozuje się dopiero w wieku szkolnym, kiedy dziecko zaczyna mieć największe problemy w sferze społecznej.

Diagnoza i terapia całościowych zaburzeń rozwoju

Diagnoza całościowych zaburzeń rozwojowych w większości przypadków może być przeprowadzona już w 2-gim roku życia dziecka. Rozpoznanie ustala się w oparciu o dokładną obserwację dziecka, wywiad z rodzicami, badanie psychiatryczne, badanie psychologiczne, konsultacje specjalistyczne (neurolog, genetyk, audiolog) oraz inne badania dodatkowe - zależnie od potrzeb indywidualnych. Im wcześniej postawiona diagnoza, tym szybsza interwencja i większe szanse na to, że dziecko w życiu dorosłym będzie mogło sobie całkiem dobrze radzić z codziennymi obowiązkami i wymaganiami społecznymi. Wczesna terapia jest też profilaktyką innych zaburzeń, wtórnych do CZR. W naszym ośrodku diagnostykę całościowych zaburzeń rozwoju prowadzimy kompleksowo tzn. diagnozę stawia zespół specjalistów : psychiatra, psycholog, pedagog i/lub logopeda - z możliwością konsultacji neurologicznej i fizjoterapeutycznej w zależności od indywidualnych potrzeb.